Leestip: Rafa. Mijn verhaal – Rafael Nadal en John Carlin
“Weet jij nog een goed boek voor mij?” Die vraag wordt mij regelmatig gesteld. Tijdens mijn studie Nederlands aan de Rijksuniversiteit Groningen verslond ik alles wat los en vast zat. Zelfs op de kleinste studentenkamers bogen de boekenplanken steeds verder door. In de jaren die volgden was er soms meer en soms minder tijd (of zin) om te lezen. Toch bleef de vraag naar interessante boeken, artikelen of tijdschriften vanuit mijn omgeving altijd komen. Daarom neem ik in mijn seizoensnieuws een kleine boekenrubriek op.
Eerst maar een teleurstellende mededeling. Het boek Rafa, dat ik hier bespreek, is in het Nederlands alleen nog tweedehands te verkrijgen. Maar áls je er ooit je hand op kunt leggen: meteen doen. Zelfs wanneer je niet van tennis houdt, is dit namelijk een zeer aansprekend boek. De Engelstalige versie is overigens nog wel te koop als paperback, met harde kaft, als e-book en als luisterboek.
Twee verhaallijnen
Het boek Rafa vertelt het verhaal over het Spaanse tennistalent Rafael Nadal. En er zijn twee verhaallijnen. Het eerste verhaal wordt verteld door Rafael zelf en beschrijft minutieus de spraakmakende Wimbledon-finale tegen Roger Federer in 2008. De lezer wordt in dit verhaal van minuut tot minuut meegenomen in de wedstrijdroutine van Nadal. Hier en daar maakt hij een uitstapje naar dingen die hij van zijn trainer en oom heeft geleerd, maar over het algemeen lezen zijn stukken tekst als een dagboek: een verslag van een bloedstollend spannende en veelbetekenende tennisfinale.
‘Wat je opvalt als je op het centercourt van Wimbledon speelt, is de stilte. Je laat de bal geluidloos op het zachte gras stuiteren, je gooit hem omhoog om te serveren, je slaat er tegenaan en dan hoor je de echo van je eigen slag. En die van elke volgende slag. ’
Het tweede verhaal wordt verteld door biograaf en journalist John Carlin, die voor het boek niet alleen met Rafa heeft gesproken maar ook met allerlei mensen om hem heen. Hij duidt de omgeving waarin Rafael is opgegroeid, beschrijft de trainingen van oom Toni (volgens Rafa zelf ‘de hardste tenniscoach ooit’), laat familie en personeelsleden uit Nadals team aan het woord en schetst de lezer ook een beeld van Rafael van buitenaf.
Vertelperspectief zorgt voor spanning
Door te kiezen voor twee verschillende verhaallijnen en twee vertelperspectieven, blijft de biografie van Nadal zeer interessant om te lezen. De hoofdstukken van Nadal zelf zijn uitermate boeiend, omdat je in het hoofd van een van de beste tennissers ter wereld bijna realtime mag meekijken over het gras van Wimbledon. Je voelt zijn spanning, krijgt begrip voor zijn keuzes, viert met hem de overwinningen en baalt van dingen die mislukken. De tijd verloopt traag, maar het verslag van deze Wimbledon-finale is zó spannend, dat je op het puntje van je stoel meekijkt.
De hoofdstukken van Carlin geven de lezer tijd en ruimte om adem te halen. Je kunt weer achterover gaan zitten en wat rustiger verder lezen. Over het eiland Mallorca, waar Nadal is geboren en opgegroeid. Over zijn familie en vrienden. Over zijn trainer, zijn fysiotherapeut en zijn team. Juist deze hoofdstukken bieden de schrijvers alle ruimte om vanuit veel breder perspectief het levensverhaal van Nadal te schetsen. In deze hoofdstukken heb je als lezer een soort helikopterview; in de andere hoofdstukken zit je in het hoofd van Nadal.
‘Als Nadal, met geaderde biceps, het toonbeeld was van elementaire brute kracht, was Federer – slank en elegant en met zijn 27 jaar vijf jaar ouder – een en al natuurlijke gratie.’
Inspiratie
De structuur van het boek heeft mij persoonlijk geïnspireerd bij het schrijven van het boek GROOT over ondernemer Arthur Dontje. Omdat een biografie snel saai kan worden wanneer je een levensloop of carrière strikt chronologisch vertelt, heb ik ervoor gekozen in dat boek ook gebruik te maken van het versnellen en vertragen van de tijd én van de verschillende vertelperspectieven.
In het ene hoofdstuk schets ik de geschiedenis van het leven en het bedrijf van Arthur Dontje en praat over hem in de derde persoon. In het volgende hoofdstuk komt Arthur zelf aan het woord. Die tekst is geschreven in de ik-vorm en beschrijft veel gedetailleerder kortere periodes in de tijd; in dit geval de keuzes die Dontje moest maken toen hij een productielocatie in Vietnam wilde openen voor het maken van zijn chocolade decoraties. De afwisseling in perspectief en verteltijd maken het boek spannend en aantrekkelijk om te lezen.
Ondernemen is vergelijkbaar met topsport
Zoals Rafael Nadal een grote bron van inspiratie is voor tennistalent en topsporters over de hele wereld, zo inspireerde dus ook zijn biografie. En mocht je overigens volstrekt niet zijn geïnteresseerd in de manier waarop het boek is geschreven, dan blijft de inhoud zeer lezenswaardig. Zeker ook voor ondernemers. Ondernemen is immers vergelijkbaar met topsport? Het is één keer vaker opstaan dan vallen, keer op keer opnieuw proberen, keihard werken en manieren vinden om de concurrentie te blijven verrassen én aftroeven. Wie dit boek heeft gelezen, weet dat aan de top staan niet op talent alleen berust – het vergt ongelooflijk veel toewijding en training, iedere dag opnieuw.
Het boek Rafa. Mijn verhaal is geschreven door Rafael Nadal en John Carlin. Het boek verscheen in augustus 2011.
